Przejdź do zawartości 
Gryzonie (Rodentia)
I inne ssaki
Szkodniki które spotykamy najczęściej
Szczur śniady
(Rattus rattus)
Szczur wędrowny
(Rattus norvegicus)
(Blatta orientalis)
Mysz domowa
(Mus musculus)
Kuna domowa – kamionka
(Martes foina)
Mysz leśna
(Apodemus flavicollis)
Mysz polna
(Apodemus agrarius)
Szczegółowe opisy gryzoni
Szczur śniady
(Rattus rattus)
Cechy
Ogon jest dłuższy niż głowa i tułów. Szczury śniade mają stosunkowo szpiczasty pysk i znacznie większe uszy niż szczury wędrowne. Są też od nich mniejsze i szczuplejsze.
Wygląd
Szczury śniade mają długość tułowia od 16 do 24 cm i wagę od 150 do 250 g. Istnieje kilka wariantów kolorystycznych, od prawie czarnego przez szary po brązowo-szary.
Informacje dodatkowe
Szczury śniade i wędrowne to dwa różne typy, które nie mogą się krzyżować.
Młode szczury śniade z wyglądu przypominają myszy domowe.
Szczury mogą zanieczyszczać żywność kałem, moczem, sierścią, a także za pośrednictwem żyjących na nich pasożytów (pcheł, kleszczy) które zawierają patogeny, a zatem stanowią zagrożenie dla zdrowia ludzi i ich zwierząt domowych
Zachowanie (rozmnażanie się)
Ma mniejsze zdolności reprodukcyjne niż szczur wędrowny i nie przenika tak szybko na nowe obszary. Rozprzestrzenia się biernie drogą wodną wędrując na statkach. Wybiera ciepłe i suche siedliska.
Preferuje produkty roślinne, takie jak zboża, owoce, nasiona i korzenie
Środowisko
Kosmopolita. W Azji jest bardzo pospolitym zwierzęciem nadrzewnym
Wskazówki
Jesienią i zimą gryzonie opuszczają swoje nory i szukają pokarmu, wody i nowych ciepłych kryjówek. Wabione są zapachem pokarmu z wszelkiego rodzaju otworów. Ukrywają się pod różnymi rodzajami przedmiotami deskami, złomem, oponami itp., a następnie wyszukują nieszczelności zabudowań przez które dostają się do środka.
Jeżeli budynek jest zabezpieczony karmnikami deratyzacyjnymi wokół budynku również chętnie z nich korzystają, gdzie mogą posilić się wyłożoną trutką chemiczną.
Preparaty zastosowane w trutce (rodentycydy) są również bardzo trujące dla ludzi i należy je stosować z zaleceniami podanymi przez producenta, najlepiej przez wyszkolonych specjalistów.
Szczur wędrowny
(Rattus norvegicus)
Cechy
Gryzoń ten jest większy, silniej zbudowany, ma bardziej tępo zakończony pysk i mniejsze uszy od spokrewnionego z nim szczura śniadego. Poza tym posiada grubszy ogon który jest całkowicie pozbawiony owłosienia.
Wygląd
Szczury wędrowne mają długość tułowia od 20 do 30 cm i wagę od 275 do 580 g. Grzbiet brunatnoszary z żółtawym odcieniem, spód jaśniejszy – białawy, żółtawy lub szarawy
Informacje dodatkowe
Szczury mogą zanieczyszczać żywność kałem, moczem, sierścią, a także za pośrednictwem żyjących na nich pasożytów (pcheł, kleszczy) które zawierają patogeny, a zatem stanowią zagrożenie dla zdrowia ludzi i ich zwierząt domowych.
Zachowanie (rozmnażanie się)
Aktywny jest w nocy i o zmierzchu. Wszystkożerny. W osiedlach ludzkich żywi się odpadkami, w przyrodzie przeważnie pokarmem zwierzęcym, nie wykluczając drobnych kręgowców.
Posiada duże zdolności reprodukcyjne. W ciągu roku samica ma ok. 7 miotów. Ciąża trwa ok. 23dni, a w jednym miocie jest od 2 do 22 młodych, które już po 3 miesiącach osiągają zdolność rozrodczą aktywną przez 2 lata. W zależności od warunków żyją od 3 do 6 lat
Szczur w sytuacji zagrożenia potrafi podskoczyć do wysokości 1,5 metra i zaatakować człowieka.
Środowisko
Kosmopolita. Środowiskiem życia szczura wędrownego są osiedla ludzkie. Najczęściej można go spotkać w magazynach produktów żywnościowych, rzeźniach, stajniach, piwnicach, śmietnikach, a w miastach w pobliżu restauracji, straganów, fos. Występuje również przy ściekach, zbiornikach wodnych i sieciach kanalizacyjnych. Wykopuje w ziemi nory składające się z rozgałęzionych tuneli wyposażonych w spiżarnie, pomieszczenia do spania, pokoje dla niemowląt. Tworzy dobrze zorganizowane grupy rodzinne, które zaciekle bronią swego terytorium przed obcymi szczurami.
Wskazówki
Sprzymierzeńcem szczura jest ogólny brud, zaniedbane otwarte śmietniki i światło.
Jesienią i zimą gryzonie opuszczają swoje nory i szukają pokarmu, wody i nowych ciepłych kryjówek. Wabione są zapachem pokarmu z wszelkiego rodzaju otworów. Ukrywają się pod różnymi rodzajami przedmiotami deskami, złomem, oponami itp., a następnie wyszukują nieszczelności zabudowań przez które dostają się do środka.
Jeżeli budynek jest zabezpieczony karmnikami deratyzacyjnymi wokół budynku również chętnie z nich korzystają, gdzie mogą posilić się wyłożoną trutką chemiczną.
Preparaty zastosowane w trutce (rodentycydy) są również bardzo trujące dla ludzi i należy je stosować z zaleceniami podanymi przez producenta, najlepiej przez wyszkolonych specjalistów.
Mysz domowa
(Mus musculus)
Cechy
Mysz domowa ma smukłe ciało pokryte sierścią i stosunkowo duże uszy.
Gatunek synantropijny.
Aktywna całą dobę w nieoświetlonych miejscach w innym wypadku w nocy i o zmierzchu.
Wygląd
Długość tułowia od 7,5 do 10 cm i wagę od 15 do 30 g. Szaroczarna, spód jaśniejszy
Informacje dodatkowe
Potrafi skakać i pływać.
W warunkach naturalnych kopie nory na głębokość 20-30cm i buduje w nich gniazda wykorzystując wszelki dostępny materiał: nici, sznurki, papier, folia, a także naturalne budulce jak liście i źdźbła.
Mysz domowa w warunkach naturalnych gromadzi zapasy pokarmu, nie tylko ziarna, ale także całych kłosów.
Zachowanie (rozmnażanie się)
Sezon rozrodczy trwa od kwietnia do października, w którym to okresie ma miejsce nawet do 10 miotów, najczęściej jednak około 5 miotów. Ciąża trwa ok. 21 dni, a w jednym miocie jest od 4 do 8 młodych. Po otwarciu oczu (ok.14 dni) pozostają z matka jeszcze przez 2 tygodnie i są gotowe do rozrodu. Mysz polna żyje ok. 1,5 roku.
W siedliskach ludzkich jest wszystkożerna. W przyrodzie głównie nasiona roślin, owoce i owady.
Środowisko
Najliczniej występuje w siedliskach ludzkich związanych z działalnością człowieka.
W przyrodzie natomiast występują duże wahania w liczebności jej populacji.
Do siedlisk ludzkich ze swoich nor przybywają stopniowo, gdy warunki w środowisku naturalnym są niesprzyjające. Najpierw po żniwach mała ilość gromadzi się w stodołach, po pierwszych przymrozkach przybywają liczniej. W czasie dużych mrozów wchodzą do domostw. Na wiosnę większość wraca na pola i do ogrodów.
Wskazówki
Myszy domowe często znajdują się w starych budynkach na obszarach miejskich, gdzie mogą przenikać na najwyższe piętra przez ścianki działowe i podłogi. W nowych budynkach typowymi i powszechnymi kanałami. Miejscami masowej inwazji są na przykład sklepy zbożowe i spożywcze, a także supermarkety i centra handlowe. Każdego dnia można wyprodukować do 100 odchodów.
W przeciwieństwie do szczurów, myszy często jedzą bardzo mało jedzenia w jednym punkcie, tylko nadgryzają. Z tego powodu gęstość przynęty musi być wysoka z około jednym punktem przynęty na 4 m2.
Kuna domowa – kamionka
(Martes foina)
Cechy
Kuna domowa tam gdzie nie jest płoszona, łowi cały dzień. Jest wierna swoim kryjówką, a na wspólnych terenach konkuruje z kuną leśną.
Jeżeli uda jej się dostać do kurnika, więcej ubije drobiu niż go zje.
W okolicach ludzkich siedlisk tępi szczury.
Wygląd
Długość: ciała 45 – 54cm, ogona 25 – 35cm
Masa 1 – 1,5kg
Samice są nieco mniejsze.
Kilka wariantów kolorystycznych: od ciemnobrązowego po ciemnoszary
Ogon i nogi ciemniejsze niż grzbiet
Biała plama na szyi sięga widełkowato do odnóży. To najbardziej charakterystyczna rzecz dzięki której można ją odróżnić od kuny leśnej (Maretes martes), która raczej omija siedliska ludzkie.
Informacje dodatkowe
Kuna domowa dzięki swoim pazurom bardzo dobrze wspinają się. Umiejętności te wykorzystują one podczas polowań na ptaki oraz w celu przedostawania się do ich gniazd i kryjówek np. strychów, poddaszy w naszych domostwach.
Kuny domowe powodują liczne straty w miejscach w których przebywają. W samochodach przegryzają przewody i gumowe węże. W gospodarstwie domowym niszczą ocieplenia poddaszy, zabijają zwierzęta hodowlane oraz zanieczyszczają przestrzeń swoimi odchodami.
Zachowanie (rozmnażanie się)
Kuny domowe łączą się w pary w okresie od czerwca do sierpnia.
Ciąża trwa około 9 miesięcy, czyli dość długo biorąc pod uwagę wielkość ssaka. W roku mają jeden miot, w którym na świat przychodzi średnio od 3 do 4 małych kun. Młode osiągają dojrzałość płciową po 15 miesiącach.
Terytorium kuny waha się od 2 do 4 tyś ha. Dziennie przechodzi około 8km. Długość życia około 10 lat
Naturalnymi wrogami są psy, koty, borsuki.
Środowisko
Występuje niemal całej Europie i w wielu regionach Azji.
W naturalnym środowisku wykorzystuje ruiny, szczeliny skalne, stosy kamieni. Nie unika tez zabudowań gospodarczych.
Jeśli mają taką możliwość, chętnie zasiedlają np. strychy i poddasza. Ich sąsiedztwo szybko staje się uciążliwe ze względu na zniszczenia (pogryzione instalacje, izolacje), hałasy oraz pozostawiane odchody. W diecie kuny domowej znajdują się m.in. gryzonie, ptaki, żaby, jaszczurki, owady, ale nie gardzą też owocami (jagody, czereśnie, śliwki). Przysmakiem kun domowych są ptasie jaja. Często szukają też jedzenia w śmietnikach.
Wskazówki
Najlepszym sposobem zabezpieczenia poddasza przed wdarciem się kuny jest zamontowanie siatki stalowej na etapie budowy domu. Siatkę montujemy między ścianą a konstrukcją dachu tak aby nie pozostawić nawet najmniejszej szczeliny. Jeżeli tego nie zrobiliśmy, możemy również zrobić to od wewnątrz strychu.
Kuny cechuje lęk przed nowymi rzeczami, osobami, sytuacjami, są bardzo ostrożne i nieufne.
Pułapki żywołowne ustawione w pobliżu ich bytowania są praktycznym sposobem, ale żeby udało złapać się tego ssaka potrzeba cierpliwości.
Domowe sposoby:
- Kostki WC (najtańsze, bezzapachowe)
- Odstraszacze dźwiękowe
- Woreczki z sierścią zwierząt domwych
Niestety kuny są dobrymi obserwatorami i szybko się uczą. Jeżeli po jakimś czasie zauważą, że nic im nie grozi, przyzwyczają się i będą ignorować zastosowane środki.
Mysz polna
(Apodemus agrarius)
Cechy
Przez środek grzbietu ciągnie się czarna smuga. W odróżnieniu od pozostałych myszowatych ma stosunkowo krótkie uszy.
Różni się również tym, że jest aktywna przez całą dobę i żeruje częściej w dzień.
Wygląd
Długość tułowia od 7 do 13 cm i wagę od 15 do 40 g. Żółtorudawy, spód ciała biały lub popielaty
Informacje dodatkowe
Bardzo ruchliwy gatunek, w okresie zmiany sezonowych stanowisk często przedostaje się także do ludzkich siedlisk.
Ma mniejsze skłonności do gromadzenia zapasów niż pozostałe gatunki.
Zachowanie (rozmnażanie się)
Sezon rozrodczy myszy polnej trwa od kwietnia do października, w którym to okresie ma miejsce 3 -5 miotów. Ciąża trwa ok. 22 dni, a w jednym miocie jest od 4 do 9 młodych. Po otwarciu oczu (ok.11 dni) pozostają z matka jeszcze przez 2 miesiące. Mysz polna żyje ok. 1,5 roku.
Pokarm, oprócz zielonych części roślin, stanowią nasiona, owoce, owady i dżdżownice.
Środowisko
Mysz polna zamieszkuje krzewiaste brzegi lasów, pastwisk, łąk i pól, zarośla przydrożne, parki i ogrody na obszarze od środkowej Europy do Japonii i Korei, gdzie wybiera wilgotniejsze biotopy.
Wskazówki
Wykopuje w ziemi płytkie i słabo rozgałęzione nory. Na okres zimy przenosi się do stogów zboża, stodół, a także kopców ziemniaków i buraków, w których może wyrządzić duże szkody.
Mysz leśna
(Apodemus flavicollis)
Cechy
Na piersi żółta plama, obok niej dwie mniejsze, czasem tworzą razem półksiężyc (kołnierzyk). Posiada długie uszy i duże oczy
Aktywna głównie nocą.
Wygląd
Na piersi żółta plama, obok niej dwie mniejsze, czasem tworzą razem półksiężyc (kołnierzyk). Posiada długie uszy i duże oczy
Aktywna głównie nocą. Żółtaworude, spód ciała biały.
Informacje dodatkowe
Bardzo duża ruchliwość, teren zajęty przez parę waha się od 100 do 200 m2, jesienią zaś oraz wiosną ruchliwość wzrasta, szczególnie wówczas, gdy ilość zwierząt jest duża.
Zachowanie (rozmnażanie się)
Sezon rozrodczy myszy leśnej trwa od lutego do września, w którym to okresie ma miejsce 2 -4 miotów. Ciąża trwa ok. 25 dni, a w jednym miocie jest od 1 do 12 młodych. Po otwarciu oczu (ok.14 dni) pozostają z matka jeszcze przez 2 miesiące. Mysz leśna żyje ok. 1,5 roku.
Jest wszystkożerna oprócz zielonych części roślin, pokarm stanowią nasiona, owoce, owady i dżdżownice, pisklęta, jaja ptaków oraz padlina.
Środowisko
Mysz polna zamieszkuje lasy Europy. Ma skłonności do migracji sezonowych; w lecie przedostaje się również do wyżej położonych rejonów. Jesienią i zimą zachodzi niekiedy do budynków położonych w lasach.
Wskazówki
Kopie głębokie nory, zajmuje także nory kretów i norników. Buduje również gniazda w spróchniałych pniakach i dziuplach drzew. Często zasiedla budki ptasie, czasami także wiszące wysoko nad ziemią.
Szkodliwość tego gatunku w rolnictwie jest niewielka, tylko w okresie dojrzewania zbóż i tam gdzie pola sąsiadują z lasami. Większe szkody mogą zostać wyrządzone w sadach i szkółkach gdzie gryzoń uszkadza korę młodych drzew.
